Zrozumieć układ hormonalny to tak, jak posiąść tajemną wiedzą o długowieczności. Wystarczy bowiem jeden mały czynnik, który spowoduje, że czegoś zabraknie w organizmie, a gruczoły produkują nadmiar lub niedobór życiodajnego związku. Jak zatem postępować, aby jak najdłużej trzymać hormony pod kontrolą? To bezcenna wiedza, którą dobrze jest mieć i wykorzystywać z pożytkiem dla swojego ciała.
POZNAJMY SIĘ
Hormony to związki białkowe produkowane w gruczołach lub tkankach. Głównym ich zadaniem jest regulacja procesów biochemicznych oraz kontrola nad prawidłową pracą poszczególnych narządów. Ich białkowa struktura powoduje, że są bardzo wrażliwe na temperaturę oraz różne związki toksyczne, pojawiające się we krwi, w tym również metale ciężkie i pestycydy. Warunkiem produkcji hormonów przez organizm jest dostarczenie odpowiednich białek budulcowych. Natomiast najważniejszym czynnikiem gwarantującym prawidłową pracę układu endokrynnego jest utrzymanie równowagi pomiędzy ilością produkowanych hormonów. To decyduje o tym, czy będziemy wydalać odpowiednią ilość moczu albo produkować właściwą ilość insuliny. Każdy narząd jest ściśle kontrolowany przez układ hormonalny, dlatego uznaje się go jako nadrzędnym nad innymi. Najczęściej hormony kojarzone są z układem płciowym, a tymczasem gospodarka hormonalna ma także wpływ na to, czy jesteśmy głodni czy syci, senni czy wyspani, agresywni czy też nadmiernie wyciszeni. Hormony odgrywają także rolę w odtruwaniu ustroju jako regulatory przemiany komórkowej. Dlatego zaburzenia czynności gruczołów mogą doprowadzić do niecałkowitego spalania szkodliwych związków przemiany materii, a w wyniku tego do samozatrucia. Gospodarka hormonalna jest także ściśle powiązana z układem enzymatycznym.
JAK TRZYMAĆ PIECZĘ NAD UKŁADEM HORMONALYM
To dość trudne zadanie, albowiem układ ten zarządzany jest przede wszystkim przez podwzgórze, które jako jedyne nie produkuje hormonów dokrewnych, a wydala je do przysadki mózgowej. Pobudza tym samym hormony produkowane przez przysadkę, które następnie powodują uruchomienie kolejnych gruczołów dokrewnych. Najważniejszym zatem narządem, o który należy zadbać jest właśnie podwzgórze. To od niego zależy homeostaza układu endokrynnego. Jak dowodzą najnowsze badania naukowe, mózg posiada własny układ limfatyczny. To on właśnie stanowi bardzo ważne ogniwo decydujące o utrzymaniu podwzgórza w czystym stanie, albowiem przez układ limfatyczny przedostaje się do niego wiele czynników osłabiających jego funkcjonalność. Dlatego częste masaże głowy oraz czesanie włosów ma decydujące znaczenie dla uwolnienia czynników zaburzających jego prawidłową pracę. Obok toksyn i pasożytów do najsilniejszych bodźców destrukcyjnych należą czynniki emocjonalne: strach, gniew i lęk. Pobudzenie podwzgórza oraz przysadki na podłożu emocji uwalnia lawinę hormonów, takich jak adrenalina czy kortyzol produkowanych przez nadnercza, co powoduje ich nadmierne eksploatowanie i sprawia, że wchodzą w tzw. nadczynność, a następnie wyczerpanie. Dlatego podstawowym elementem regulacji układu hormonalnego jest praca z emocjami.
CO ZARZĄDZA HOMEOSTAZĄ HORMONÓW
Najważniejszym nośnikiem informacji dochodzących do układu dokrewnego jest układ nerwowy. Istnieje ścisłe powiązanie czynnościowe i morfologiczne pomiędzy tymi układami. Poprzez układ nerwowy na gruczoły wydzielania wewnętrznego działają czynniki środowiska zewnętrznego i czynniki psychiczne. Światło oraz cykliczność dnia i nocy wpływa na szyszynkę znajdującą się w podwzgórzu, a tym samym na poziom melatoniny. Dźwięk i dotyk mają wpływ na wytwarzanie hormonów płciowych, które są stymulowane przez gonadotropiny- gruczoły regulujące pracę gonad tj. jajników i jąder. Zmiana temperatury środowiska wpływa na działanie tarczycy. Im chłodniej na dworze tym zwiększa się zapotrzebowanie na trójjodotyroninę (T3). Układ nerwowy służy również jako stymulator hormonów podwzgórza na osi jelita-podwzgórze. Jelita są głównym miejscem produkcji serotoniny, hormonu niezbędnego do produkcji melatoniny. Przy udziale nerwu błędnego następuje przeniesienie serotoniny do podwzgórza, gdzie w szyszynce produkowana jest melatonina, hormon snu odpowiedzialny za regenerację naszego mózgu. Podsumowując, w regulacji układu hormonalnego podstawowe znaczenie odgrywają czynniki stymulujące układ nerwowy oraz pracę jelit jak również dostarczane wraz z dietą związki odżywcze, a głównie witaminy, minerały i aminokwasy.
Czy wiesz, że…
Istnieje współzależność pomiędzy gruczołami wewnętrznego wydzielania a witaminami?
Np. witamina C znajduje się w stosunkowo dużym stężeniu w nadnerczach. Gruczoły płciowe natomiast potrzebują witaminy E, której brak powoduje zwyrodnienie gruczołów płciowych u mężczyzn oraz przerwanie ciąży u kobiet.
Zapamiętaj!
Prawidłowy stan błony śluzowej jelit warunkuje zamianę tryptofanu w serotoninę, a tym samym otrzymanie hormonu o nazwie melatonina, umożliwiającego regulację snu. Natomiast dysbakterioza i grzybica jelit zaburzają układ hormonalny, powodując nadpobudliwość, niespokojny sen i problemy z koncentracją.
Dobrze wiedzieć, iż…
Ziołami pomocnymi w regulacji układu hormonalnego są rośliny o charakterze wyciszającym tj. dziurawiec, kozłek lekarski, męczennica cielista, rdest ptasi, szyszki chmielu, dziewanna. Dodatkowo warto dostarczać aminokwasy budulcowe zwłaszcza tryptofan i tyrozynę, aby wzmocnić produkcję hormonów.