Ziołolecznictwo przeżywa swój renesans. Mimo że współcześnie stosujemy zioła, których aktywność farmakologiczna została zweryfikowana przez naukę, to efekty stosowania preparatów ziołowych nie zawsze są takie, jakich oczekujemy. Co powinniśmy wiedzieć o żeń-szeniu?
Żeń-szeń właściwy
Żeń-szeń właściwy (Panax ginseng C.A. Meyer), najbardziej znane zioło na świecie, choć jest wysoce ceniony i popularny, przeciętny konsument faktycznie wie niewiele, w jakim celu i jak powinien być stosowany, by uzyskać maksymalne korzyści zdrowotne.
Korzeń żeń-szenia właściwego w lecznictwie ludowym był używany już od 5000 lat. Ponieważ wyglądem przypomina człowieka w Tradycyjnej Medycynie Chińskiej zyskał nazwę Ren Shen, korzeń-człowiek. Kiedyś występował dziko, obecnie pozyskiwany jest z plantacji wieloletnich. Po raz pierwszy żeń-szeń został sprowadzony do Europy w 1000 r. przez mauretańskiego żeglarza Ibn Kordobę, ale nie zyskał uznania, sprowadził go ponownie Marco Polo w 1274 r. Pierwszy w Europie opis rośliny i jej działania znajdujemy w dziele polskiego misjonarza o. Michała Boyma z 1652 r.
Substancje czynne zawarte w tej roślinie, takie jak m.in. ginsenozydy, poliacetyleny, fitosterole, saponiny, olejki eteryczne, peptydoglikany charakteryzują się szerokim wachlarzem terapeutycznym. Ginsenozydy wykazują działanie uspokajające, przeciwlękowe, nasenne, normalizujące pracę serca, podnoszące ciśnienie krwi u osób z niedociśnieniem, pobudzają przyrost masy kostnej u osób z osteoporozą. Poliacetyleny i fitosterole wykazują aktywność przeciwgrzybiczną, przeciwzapalną, cytostatyczną. Preparaty zawierające wyciąg z korzenia żeń-szenia działają przeciwkaszlowo, protekcyjnie, regenerują komórki wątroby.
Żeń-szeń dla kogo?
Według Tradycyjnej Medycyny Chińskiej żeń-szeń właściwy (Ren Shen) przede wszystkim harmonizuje i tonizuje Qi (energia witalna). Jest słodki i lekko gorzki w smaku, ciepły z natury, wnika do meridianu Płuc i Śledziony. Jest idealny dla osób, które cierpią z powodu zmęczenia ciała, osłabienia funkcji organizmu, zmniejszonego apetytu i słabej pamięci. Skutecznie działa w przypadku przewlekłych biegunek, opadania narządów, duszności, świszczącego oddechu, obfitego pocenia się. Uspokaja. Zalecane dawkowanie wynosi od 3 do 9 gramów. Jest jednym z niewielu ziół, które można podawać w formie leku pojedynczego, a nie w złożonych formułach ziołowych.
Ważny jest sposób sporządzania wywaru leczniczego. Plasterki żeń-szenia powinny zostać namoczone i gotowane w porcelanowym naczyniu, w kąpieli wodnej, na małym ogniu przez 2-3 godzin, wywar należy odcedzić i wypić ciepły.
Żeń-szeń koreański
Zazwyczaj myśląc o żeń-szeniu odnosimy się do Panax ginseng, ale w farmakologii używa się także innych gatunków np. żeń-szeń koreański, żeń-szeń amerykański.
Koreański żeń-szeń (Hong Shen lub żeń-szeń czerwony) Jest uprawiany i preparowany na Półwyspie Koreańskim, ciesząc się wysoką renomą na całym świecie. W pełni dojrzały powinien mieć więcej niż 6 lat. Hong Shen przede wszystkim wzmacnia Qi, jest cieplejszy termicznie niż Ren Shen. Wzmacnia Qi Serca, zmniejszając palpitacje serca, niepokój, poprawia pamięć, zwiększa odporność i wytrzymałość.
Żeń-szeń amerykański
Żeń-szeń amerykański Xi Yang Shen (Panax quinquefolius) pochodzi ze Stanów Zjednoczonych i Kanady. Jest zimny termicznie, słodki i lekko gorzki w smaku, wnika do meridianów Serca, Płuc i Nerek. Jako tonik o zimnej naturze odżywia Yin Płuc. Wzmacnia Qi, oczyszcza z Gorąca, również generuje płyny ciała, które zostają uszkodzone w trakcie chorób gorączkowych, obfitego pocenia się. Jest doskonałym substytutem dla chińskich gatunków żeń-szenia, których nie powinniśmy stosować u osób z objawami Gorąca ze względu na ich ciepłą naturę. Zalecany jest dla osób, które przeszły choroby gorączkowe, dla pacjentów po chemioterapii i radioterapii. Dzienna dawka lecznicza suszonego zioła wynosi od 3 do 6g.
Żeń-szeń skutki uboczne
Preparaty z różnych rodzajów żeń-szenia używane są zarówno przez osoby zdrowe w celu zwiększenia sprawności fizycznej i psychicznej jaki przez pacjentów przyjmujących leki z różnych grup terapeutycznych. Trzeba być ostrożnym stosując preparaty z żeń-szeniem jednocześnie używając innych leków. W połączeniu z aspiryną zwiększa ryzyko wystąpienia krwawień. W przypadku stosowania insuliny preparaty z żeń-szenia mogą nasilić hipoglikemię, w przypadku zażywania furosemidu może dojść do wzrostu ciśnienia krwi, w połączeniu z morfiną zmniejsza się jej działanie przeciwbólowe. Nie należy stosować preparatów z żeń-szenia z kawą i innymi stymulantami, ponieważ mogą doprowadzić do nadmiernego pobudzenia, nerwowości i drażliwości. Długotrwałe przyjmowanie preparatów z żeń-szenia może doprowadzić do wystąpienia tzw. Syndromu Żeńszeniowego, objawiającego się znacznym podwyższeniem się ciśnienia tętniczego, sennością, biegunką i wysypka skórną. Nie jest właściwe używanie preparatów zwierających w składzie różne gatunki żeń-szenia, ze względu na ich przeciwstawną termikę.
Ciekawostki
- Żeń-szeń stosowany w dawkach terapeutycznych jest ziołem bezpiecznym i bardzo skutecznym pod warunkiem, że został prawidłowo dobrany, uwzględniając aktualny stan pacjenta. Dlatego też nie zaleca się przyjmowania na własną rękę suplementów zawierających żeń-szeń tylko stosowanie go w formułach ziołowych, prawidłowo dobranych przez fitoterapeutę na podstawie szczegółowego wywiadu.
- Ren Shen i Hong Shen bardzo dobrze działają na osoby z objawami wychłodzenia, mają ciepłą termikę, która ogrzewa organizm oraz smak słodki, który wzmacnia i harmonizuje. Tacy pacjenci nie powinni stosować Xi Yang Shen, który nawilża i wychładza. Z kolei Ren Shen i Hong Shen nie jest polecany dla pacjentów z objawami gorąca, ponieważ może pogorszyć ich dolegliwości.
- Uwzględniając naturę termiczną i smak zioła oraz mając na uwadze stan aktualny pacjenta, możemy wyeliminować niepożądane działania oraz interakcje ziół z przyjmowanymi lekami. Ta dodatkowa wiedza wywodząca się z wielowiekowej tradycji Medycyny Chińskiej pozwala na bardziej precyzyjne dobieranie preparatów ziołowych oraz zwiększenie ich działania i bezpieczeństwa.
Sprawdź ofertę produktów z żeń-szeniem w naszej hurtowni zielarskiej greenport.
Terapeutka i członek Polskiego Towarzystwa Tradycyjnej Medycyny Chińskiej. Specjalizuje się w dietetyce i ziołolecznictwie TCM, jako terapiach wspomagających leczenie dolegliwości układu pokarmowego, alergii i nietolerancji pokarmowych, dolegliwości kobiecych (zaburzenia miesiączkowania, syndrom menopauzalny), dermatologii, chorób tarczycy, układu krążenia, chorób metabolicznych (cukrzyca, nadciśnienie, miażdżyca), chorób autoimmunologicznych, chorób onkologicznych i innych.